Sinh năm 1994 trong một gia đình nông dân, sau khi tốt nghiệp THPT năm 2012, Yên thi đỗ vào trường Đại học Thái Nguyên, khoa Ngoại ngữ, chuyên ngành Sư phạm tiếng Anh. Sau 4 năm học tập, ra trường với tấm bằng loại khá, Yên trở về Mèo Vạc để thực hiện ước mơ trở thành cô giáo. Tháng 10.2016, em được hợp đồng giảng dạy tại Trường THPT Mèo Vạc, ngôi trường mà trước đây em đã học tập. Đến tháng 12.2017, tình cờ được biết Văn phòng Plan Hà Giang tại huyện Mèo Vạc có thông báo tuyển nhân viên, Yên đã quyết định xin nghỉ công tác giảng dạy tại trường và thử sức ở môi trường làm việc mới. Tại đây, Yên đã được rèn luyện kỹ năng làm việc năng động và có dịp nâng cao khả năng giao tiếp tiếng Anh với người nước ngoài. Cũng chính nhờ Văn phòng Plan, mà tháng 4.2018 Yên đã có cơ hội được tiếp xúc với chị Tẩn Thị Su (người dân tộc Mông ở huyện Sa Pa, tỉnh Lào Cai), Giám đốc Công ty Sa Pa O’Châu, chuyên cung cấp điều hành tua du lịch trải nghiệm. Sau đó, được chị tận tình giúp đỡ, hỗ trợ quảng bá văn hóa truyền thống; hỗ trợ dạy tiếng Anh cho học sinh, thanh niên dân tộc thiểu số; hướng dẫn kỹ năng về làm du lịch cộng đồng,…và được chị cho đi tham quan, học hỏi kinh nghiệm nhiều mô hình, cách làm du lịch cộng đồng tiêu biểu tại các tỉnh Lào Cai, Sơn La, Hòa Bình, Thanh Hóa và tại các nước Singapo, Thái Lan, Philippin,.. đã làm cho Yên có thêm sự hiểu biết sâu hơn về du lịch cộng đồng. Yên suy nghĩ: “Mèo Vạc có rất nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển du lịch, vậy tại sao không đem công sức, kiến thức của mình để làm giàu trên chính mảnh đất quê hương mình”. Nghĩ là làm, tháng 5.2018 em đã quyết định nghỉ việc ở Văn phòng Plan và bàn với bố mẹ chỉnh trang nhà cửa, mua sắm thêm trang thiết bị để làm du lịch cộng đồng. Những ngày đầu bố mẹ em không ủng hộ, mà phản đối quyết liệt vì chỉ mong muốn con gái theo nghề giáo viên để có cuộc sống ổn định hơn nhưng thấy sự quyết tâm của con và khi được tiếp xúc với người nước ngoài thấy họ cởi mở, thân thiện; qua những bữa cơm hàng ngày tại gia đình, đã làm cho bố mẹ em thay đổi suy nghĩ. Từ việc dừng công việc bán hàng tại chợ phiên Mèo Vạc, tập trung giúp đỡ con công việc hàng ngày, đến quyết định bán ngôi nhà ở quê huyện Chiêm Hóa (Tuyên Quang) được 700 triệu đồng để xây dựng thêm phòng lưu trú và thuê mảnh đất hơn 100m2 của hàng xóm, làm nhà xe cho du khách hay mạnh dạn đầu tư xây dựng thêm 2 ngôi nhà với kinh phí hơn 2,5 tỷ đồng tại Làng văn hóa du lịch cộng đồng dân tộc Mông thôn Pả Vi Hạ, xã Pả Vi để đáp ứng tốt hơn nhu cầu lưu trú của du khách đến tham quan Cao nguyên đá Đồng Văn.
Đông đảo du khách đến lưu trú tại homestay của Yên
Với lợi thế giao tiếp tiếng Anh thông thạo, tinh thần phục vụ cởi mở, thân thiện, chu đáo cộng với công tác quảng bá tốt và sáng tạo trong xây dựng kết nối tua tuyến đến các điểm du lịch trên địa bàn bốn huyện vùng Cao nguyên đá phục vụ du khách tham quan, trải nghiệm… đã giúp homestay của Yên ngày càng đón được nhiều du khách đến lưu trú hơn, trung bình mỗi ngày có khoảng 10 du khách, những hôm đông nhất có từ 25 đến 30 khách đến lưu trú, giải quyết việc làm cho 4 lao động, trong đó có 2 em là học sinh cũ của Yên đã tốt nghiệp lớp 12 nhưng chưa có việc làm; doanh thu mỗi tháng (sau khi trừ tất cả chi phí) được 18 triệu đồng, trở thành dịch vụ homestay hoạt động hiệu quả nhất trên địa bàn huyện Mèo Vạc. Bên cạnh làm dịch vụ homestay, Yên còn chủ động kết nối với các tình nguyện viên người nước ngoài để triển khai Dự án hỗ trợ dạy tiếng Anh cho học sinh dân tộc thiểu số tại địa phương. Từ tháng 7.2018 đến nay, Yên đã phối hợp với 17 tình nguyện viên duy trì giảng dạy tiếng Anh miễn phí cho 25 học sinh dân tộc Mông tại Trường PTDT bán trú THCS Pả Vi, đồng thời dạy tiếng Anh và kỹ năng làm du lịch cộng đồng cho những lao động trực tiếp tại gia đình. Ngoài ra, em còn giúp đỡ, tư vấn cho nhiều người có nhu cầu làm dịch vụ du lịch cộng đồng ở địa phương.
Từ sự nỗ lực của bản thân, ngày 17.5.2019 Sùng Mỹ Yên đã thành lập được Công ty TNHH doanh nghiệp xã hội sáng kiến giáo dục và du lịch cộng đồng Hà Giang, đặt tại thôn Pả Vi Hạ, xã Pả Vi. Đây sẽ là dịp để em thể hiện ước mơ được đào tạo, hướng dẫn hỗ trợ tiếp cận giáo dục, dạy tiếng Anh giao tiếp cho thanh niên, phụ nữ dân tộc thiểu số, hỗ trợ các em học sinh dân tộc thiểu số có hoàn cảnh khó khăn tiếp tục đến trường. Đào tạo các kỹ năng làm du lịch, góp phần tạo công ăn việc làm cho thanh niên và phụ nữ người dân tộc thiểu số yếu thế trên địa bàn vùng Cao nguyên đá.
