Nhà giáo Nguyễn Thị Lành, quê quán tại xã Yên Thành, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định. Năm 1995 sau khi rời quê hương, chị tình nguyện lên huyện Mèo Vạc, Hà Giang và tham gia học lớp sư phạm 9+1, sau khi tốt nghiệp chị được Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện tiếp nhận, phân công về Trường PTDTBT tiểu học xã Sủng Máng giảng dạy đến ngày nay. Những ngày tháng đầu tiên trong vai trò người lái đò, cô giáo Lành cùng đồng nghiệp chú trọng việc xóa mù chữ rồi tiếp đó là phổ cập tiểu học. Cô Lành tâm sự, ngày xưa chưa có đường giao thông thuận lợi nên việc đến các thôn, bản vùng sâu, vùng xa để xóa mù chữ gặp rất nhiều khó khăn. Ngoài ra, còn thiếu điện, lớp học chưa kiên cố, thiếu nước sinh hoạt, trong điều kiện như vậy, duy trì việc học đã khó, việc nâng cao nhận thức cho học sinh cũng như đồng bào lại càng khó hơn. Tuy nhiên với lòng nhiệt huyết và sự động viên từ người thân, đồng nghiệp cô đã vượt qua tất cả để gieo chữ nơi cao nguyên đá.

Nhà giáo Ưu tú Nguyễn Thị Lành chia sẻ: Niềm vui lớn nhất của người giáo viên ở vùng sâu vùng xa đó là qua quá trình giảng dạy, được nhìn thấy các em phát triển đọc thông, viết thạo, biết lễ phép với người lớn tuổi và thương yêu bạn bè. Do vậy mà tôi dành nhiều thời gian để bồi dưỡng thêm cho các em để theo kịp với bạn. Đồng thời, giúp các em học sinh tiếp thu bài nhanh và nhớ nội dung bài học lâu hơn. Nhờ vậy, mà có những em học sinh sau khi tiết học kết thúc các em thuộc bài ngay trên lớp.

Nhà giáo Ưu tú Nguyễn Thị Lành hướng dẫn học sinh bán trú gấp chăn, màn gọn gàng

Quá trình công tác, Cô Lành luôn xác định trọng tâm của người giáo viên chính là những giờ lên lớp, làm thế nào để có những giờ học hay, thu hút được sự hứng thú say mê học tập của học sinh. Do đó, trong giảng dạy cô phân ra từng đối tượng học sinh cụ thể để có phương pháp dạy phù hợp với năng lực, kiến thức học tập của mỗi em học sinh, giúp các học sinh tiếp thu bài nhanh và nhớ nội dung bài học lâu hơn. Bằng sự nhiệt tình, năng nổ, có trách nhiệm trong giảng dạy của mình, cô Lành được Ban giám hiệu nhà trường tín nhiệm phân công vừa làm công tác chủ nhiệm lớp, vừa làm khối trưởng chuyên môn, vừa bồi dưỡng học sinh giỏi của trường. Nhờ siêng năng, chịu khó và sáng tạo cô đã có những sáng kiến, nghiên cứu đổi mới phương pháp dạy và học, được ứng dụng vào thực tế giảng dạy và được Phòng Giáo dục nhân rộng trong huyện, như: Sử dụng phương pháp trực quan trong dạy học môn Tiếng việt bậc tiểu học; kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp; biện pháp giúp học sinh lớp 2 nâng cao năng lực học toán; phương pháp dạy học gây hứng thú học toán cho học sinh lớp 3 thông qua trò chơi học tập... Các sáng kiến, nghiên cứu đều hướng đến việc khắc phục những khó khăn của trẻ em vùng cao, còn gặp khó khăn trong việc nói tiếng phổ thông cũng như học toán.

Đối với đồng nghiệp, cô Lành luôn có tinh thần đoàn kết, chân thành và khiêm nhường. Sẵn sàng nêu cao tinh thần giúp đỡ, động viên đồng nghiệp phấn đấu vươn lên trong cuộc sống, được bạn bè đồng nghiệp quý mến, phụ huynh tin tưởng, học sinh kính trọng. Cô thực sự là tấm gương giàu nghị lực để mọi người cùng học tập. Dù cuộc sống còn nhiều khó khăn, nhưng đến nay hai vợ chồng cô đã nuôi dạy 2 người con, trong đó một cháu đang công tác tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Ninh Bình, một cháu đang học tại Học viện Nông nghiệp 1.

Nhận xét về cô Lành, đồng chí Cao Duy Chương, Hiệu trưởng trường PTDTBT tiểu học xã Sủng Máng cho biết: Những năm học qua, nhà trường đã đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” đến cán bộ, đảng viên, giáo viên, người lao động và các em học sinh trong toàn trường. Đồng chí Nguyễn Thị Lành luôn xác định khi được nhận danh hiệu nhà giáo ưu tú thì bản thân mình phải là tấm gương sáng để cho đồng nghiệp và các em học sinh học tập, noi gương theo.

26 năm lặng lẽ cống hiến cho sự nghiệp trồng người trên miền đá, cô giáo Nguyễn Thị Lành đã 8 lần được công nhận là Chiến sĩ Thi đua cơ sở. Cô được công nhận Danh hiệu Giáo viên giỏi cấp trường, cấp huyện; được nhận nhiều Bằng khen của UBND tỉnh, nhiều giấy khen của huyện về thành tích xuất sắc trong công tác dạy và học. Cô giáo Nguyễn Thị Lành xứng đáng với Danh hiệu Nhà giáo Ưu tú mà Chủ tịch nước trao tặng. Xứng đáng là một trong những bông hoa đẹp trong vườn hoa đẹp của Ngành Giáo dục và Đào tạo huyện Mèo Vạc.