Sinh ra và lớn lên trong một gia đình đông chị em, hoàn cảnh gia đình rất khó khăn ở huyện Vị Xuyên, Hà Giang. Cô Vũ Thị Ý là em thứ 4 trong gia đình nên may mắn được ưu ái cho đi học, ngay từ nhỏ cô đã phấn đấu học tập và nuôi ước mơ trở thành giáo viên để mang con chữ về bản làng dạy cho con em đồng bào dân tộc. Năm 1990 cô tốt nghiệp Trường sư phạm Hà Giang được phân công đến nhận công tác tại Trường PTDTNT huyện Mèo Vạc. Thời điểm đấy khó khăn trăm bề, nhưng cô đã nhanh chóng thích nghi với môi trường sống, dành nhiều thời gian tìm hiểu phong tục tập quán và tâm lý của các em học sinh rồi đưa ra những phương pháp dạy phù hợp. Nhờ đó, học sinh của cô có kết quả học tập và tỷ lệ chuyển lớp luôn đạt cao. Cô Vũ Thị Ý chia sẻ: “Do bất đồng ngôn ngữ, ban đầu tôi phải luôn học hỏi kinh nghiệm các đồng nghiệp đi trước, học nói tiếng dân tộc, gần gũi với các em. Trên cơ sở nghiệp vụ sư phạm được đào tạo, tôi đã tự xây dựng cho bản thân những phương pháp dạy linh hoạt sao cho phù hợp với từng lứa tuổi, từng địa phương. Nhờ đó, các em tiếp thu bài khá tốt, tỷ lệ lên lớp luôn đạt ở mức cao”.

          Từ năm 2010 cô chuyển đến công tác tại Trường Tiểu học xã Xín Cái, dù công tác tại một trường biên giới với nhiều khó khăn, lực học của các em học sinh không đồng đều, song cô luôn kiên trì, nhẫn nại tìm tòi phương pháp mới phù hợp hiệu quả, sau đó chia sẻ cho đồng nghiệp vận dụng trong giảng dạy để học sinh tiếp thu bài nhanh nhất, hiệu quả nhất. Thầy Đỗ Phi Long, Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học xã Xín Cái cho biết: “Cô Ý là một tổ trưởng tổ chuyên môn rất tâm huyết, trách nhiệm, chuyên môn rất giỏi; cô luôn chia sẻ kinh nghiệm cho đồng nghiệp, sống thân thiện, chấp hành tốt quy định nghề nghiệp, nội quy nhà trường, hằng năm luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm được giao”.

          Không chỉ là người có chuyên môn giỏi mà cô còn là người mẹ hiền thứ hai, chăm lo từng miếng ăn, giấc ngủ cho các em học sinh bán trú, phối hợp chặt chẽ với phụ huynh chăm lo, quản lý các em; đi từng nhà hỏi thăm khi có học sinh đau ốm, vận động các em đến trường, lắng nghe, thấu hiểu và chia sẻ mọi khó khăn với các em nên cô luôn được đồng nghiệp tin tưởng, học trò quý mến. Em Thào Thị Mỷ, lớp 4A1 Trường PTDTBT Tiểu học xã Xín Cái nói: “Cô giáo rất thương chúng em, trên lớp không hiểu bài cô tận tình chỉ bảo, cô thường dành nhiều thời gian giảng bài cho các bạn học yếu. Ngoài ra, cô luôn quan tâm đời sống sinh hoạt hàng ngày của chúng em nên chúng em rất yên tâm khi được cô Ý chủ nhiệm”.

          Với những cống hiến thầm lặng cùng bầu nhiệt huyết vì sự nghiệp trồng người của mình, năm 2021 cô đã vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu cao quý Nhà giáo ưu tú; suốt quá trình công tác, cá nhân cô còn nhận được nhiều bằng khen, giấy khen của tỉnh, huyện… Đó không chỉ là sự ghi nhận mà còn là dấu ấn để cô tiếp tục hoàn thành nhiệm vụ của mình. Là một trong những nhà giáo ưu tú hiếm hoi nơi vùng cao biên giới được vinh danh nhờ sự nỗ lực không ngừng nghỉ, cô Vũ Thị Ý là một hình mẫu vượt qua mọi khó khăn để cống hiến hết mình cho sự nghiệp giáo dục huyện Mèo Vạc đáng để cho đồng nghiệp học tập, noi theo.