Mèo Vạc là huyện có tới 16 dân tộc anh em sinh sống, mỗi dân tộc đều có những nét văn hóa riêng với nhiều phong tục, lễ hội truyền thống như: Lễ hội Gầu Tào, Lễ hội “Vỗ Mông” của dân tộc Mông; Lễ cầu mưa của dân tộc Lô Lô; Lễ hội Lồng Tồng của người Giáy, người Tày; Lễ hội mừng năm mới của người Giáy; Lễ hội Chợ tình Khâu Vai; Lễ múa trống, múa nón của người Giáy ở Tát Ngà; Chợ tình phong lưu Sơn Vĩ… Với việc xác định phát triển DL trở thành “mũi nhọn”, đưa huyện trở thành trọng điểm về văn hóa, DL của tỉnh, trong thời gian qua, Mèo Vạc đã triển khai nhiều giải pháp thu hút du khách; trong đó phục dựng các lễ hội truyền thống được xem là một trong những cách làm hiệu quả; không chỉ góp phần quảng bá những nét văn hóa truyền thống tới đông đảo khách DL mà còn giữ gìn văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc trên địa bàn.

Được biết, để công tác phục dựng các lễ hội truyền thống của các dân tộc trên địa bàn thực sự phát huy hiệu quả và theo đúng nguyên bản, huyện đã thành lập tổ khảo sát, nghiên cứu, thống kê, sưu tầm các giá trị, di sản văn hóa truyền thống các dân tộc; có cơ chế, chính sách khuyến khích các nghệ nhân dân gian, những người có công bảo tồn, truyền dạy văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ. Để công tác phục dựng được thực hiện theo đúng văn hóa truyền thống, cấp ủy chính quyền xác định lấy người dân làm chủ thể của văn hóa và là người bảo tồn các di sản văn hóa; vận động những già làng, trưởng bản am hiểu về văn hóa dân tộc và những nghệ nhân dân gian tích cực truyền dạy cho thế hệ trẻ. Ngoài ra, trước tác động của văn hóa mới đang du nhập váo xã hội, huyện tích cực tuyên truyền nhân dân sử dụng trang phục truyền thống thường xuyên trong sinh hoạt hàng ngày và trong các dịp lễ, tết; vận động nghệ nhân truyền miệng các làn điệu dân ca, dân vũ, nhạc cụ dân tộc, nghi lễ truyền thống, truyện cổ, ca dao, tục ngữ, câu đố; đưa văn hóa truyền thống vào giảng dạy trong trường học. Bên cạnh đó, huyện đã vận dụng linh hoạt, có hiệu quả các cơ chế, chính sách để tổ chức quản lý, thu hút đầu tư phát triển DL; chú trọng công tác quy hoạch để khai thác lợi thế về địa mạo, điều kiện tự nhiện và văn hóa tiêu biểu của huyện.

Đồng chí Mua Hồng Sinh, Phó Chủ tịch UBND huyện Mèo Vạc cho biết: “Với những giải pháp đồng bộ, đến nay ngành DL của huyện có bước phát triển khá mạnh cả về quy mô và chất lượng; hạ tầng DL được chú trọng đầu tư; bằng việc quan tâm đến phục dựng những nét văn hóa truyền thống gắn với DL và làm tốt công tác quảng bá đã giúp cho lượng du khách đến với huyện ngày một tăng; đời sống nhân dân ngày một nâng cao”. Để phát triển đồng bộ giữa văn hóa và DL, huyện quan tâm đến việc huy động các nguồn lực đầu tư để nâng cấp, phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng thương mại; phát triển mạnh các dịch vụ, chú trọng nâng cao chất lượng các ngành DL dịch vụ; mở rộng hệ thống nhà hàng, khách sạn phục vụ nhu cầu du khách. Đặc biệt, để tạo điểm nhấn về DL, huyện đã quan tâm đầu tư xây dựng Làng văn hóa DL cộng đồng ở các thôn Tả Lủng B, xã Tả Lủng; thôn Tát Ngà, xã Tát Ngà; thôn Pả Vi Hạ, xã Pả Vi. Đồng thời, gắn với chương trình xây dựng NTM để từng bước hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng phục vụ DL; khôi phục các làng nghề truyền thống…

Có dịp thăm Làng văn hóa DL cộng đồng thôn Tát Ngà, dễ dàng nhận thấy sự đổi thay trong cuộc sống người dân nơi đây. Bằng việc đầu tư đồng bộ cơ sở vật chất và phục dựng các lễ hội truyền thống đã giúp người dân trong thôn dần thay đổi nếp sống, nếp nghĩ. Ngoài những công việc thường ngày, người dân đã biết cách tiếp cận với dịch vụ DL; một số gia đình đã mạnh dạn đầu tư để phát triển DL theo hướng du lịch cộng đồng ( Homs tay). Với tiềm năng sẵn có về danh lam thắng cảnh Thác Trắng, phong cảnh hữu tình, những món ăn dân tộc độc đáo đã thu hút khá nhiều du khách đến trải nghiệm, khám phá. Đồng chí Hà Vă n Thành, Chủ tịch UBND xã Tát Ngà cho biết: “Ngoài việc đầu tư hệ thống giao thông và các hạng mục công trình, xã đã chú trọng phục dựng các lễ hội như Lễ hội múa trống, Lễ hội múa nón của dân tộc Giáy trên địa bàn để vừa phục vụ DL, vừa nâng cao đời sống tinh thần của bà con”.

Với việc phấn đấu đưa huyện trở thành trọng điểm về văn hóa, du lịch của tỉnh vì mục tiêu nâng cao đời sống người dân đang được Mèo Vạc cụ thể hóa bằng những giải pháp đồng bộ, hiệu quả. Trong một thời gian không xa, chắc chắn Mèo Vạc sẽ là điểm đến hấp dẫn của du khách trong hành trình khám phá Cao nguyên đá Đồng Văn.