Truyện kể rằng, ngày xưa ở vùng Khâu Vai có một gia đình người nông dân nghèo dân tộc Nùng có người con trai, khôi ngô tuấn tú, giỏi tay dao, tay cày, tay cung, tay nỏ, chàng khoẻ như con trâu rừng, chạy nhanh như con hươu, con hoẵng. Tuy nhà nghèo nhưng chàng rất tốt bụng, thấy ai trong làng gặp khó khăn chàng sẵn sàng giúp đỡ, vì vậy dân trong làng rất yêu quý chàng và gọi Chàng bằng cái tên trìu nến là Chàng Ba. Chàng Ba càng lớn, càng đẹp trai, hát càng hay, thổi sáo càng giỏi. Tiếng sao của Chàng bay tới đâu thì làm cho trái tim những người trong bản nhảy nhót, làm cho các cô gái cuốn vào giấc mơ êm đềm.

Ở nhà tộc trưởng làng người Giấy bên cạnh có một cô con gái út xinh đẹp, nàng có đôi mắt trong như dòng Nho Quế mùa xuân, đôi môi đỏ hồng như nụ đào mới nhú, làn da trắng mịn như hoa lê, hoa mận. Nàng lại có giọng hát rất hay, mỗi khi nàng cất tiếng hát thì con chim rừng ngừng hót, cơn gió bay qua phải ngừng lại, bầu trời như trong xanh hơn. Đã có bao chàng trai con nhà giàu, con các tộc trưởng người Giấy ở các bản xa, gần muốn kết duyên cùng nàng nhưng nàng Út không động lòng. Trái tim của nàng chỉ dạo rực khi nghe thấy tiếng sáo của chàng Ba. Tiếng hát của nàng Út đã quyện vào tiếng sáo của chàng Ba từ lúc nào nàng cũng không rõ nữa. Chỉ biết rằng khi nghe thấy tiếng sáo của chàng Ba, cái chân của nàng lại muốn xuống cầu thang.

Đối với chàng Ba mỗi khi nghe thấy tiếng hát của nàng Út, con tim của chàng lại muốn nhảy nhót, chàng lại lấy sáo ra thổi. Mối tình của hai người gửi qua tiếng sáo và lời hát như mồi lửa âm ỉ đến một ngày bùng cháy thành ngọn lửa. Nhưng cha mẹ nàng Út lại chê chàng Ba là con nhà nghèo lại khác dân tộc nên đã xua đuổi chàng Ba ra khỏi bản và quyết không cho hai người gặp nhau. Nàng Út đã nhiều lần trốn gia đình ra bờ suối cùng chàng Ba tâm tình, nhưng trước sự cấm đoán khắc nghiệt của gia đình nàng Út, chàng Ba đã dùng tiếng sáo và lời hát hẹn nhau bỏ nhà lên sống ở một cái hang trên núi Khâu vai.

Trước mối tình của đôi trai trẻ; gia đình, họ hàng nhà gái vác gậy gộc, súng kíp, cung nỏ sang bản của chàng Ba chửi bới, cho rằng chàng Ba đã phá lệ làng, bắt nàng Út bỏ nhà theo chàng lên sống trên rừng. Còn gia đình, họ hàng nhà trai cũng vác gậy gộc, cung nỏ, súng kíp sang bản nàng Út chửi bới. Ở trên rừng nhìn xuống thấy cảnh hai bên gia đình đánh nhau, đổ máu, thương cha, thương mẹ, thương họ hàng và không muốn vì mình mà họ hàng dân làng hai bên phải thù hận, hai người đã gạt nước mắt chia tay nhau về làng. Họ hẹn thề kiếp sau sẽ nên vợ nên chồng và hàng năm nhớ ngày chia tay này trở lại núi Khâu Vai gặp nhau. Ngày ấy là ngày 27 tháng 3 âm lịch.

Cũng từ đấy, hàng năm cứ đến ngày 27 tháng 3 âm lịch, những đôi trai gái có mối tình trắc trở không lấy được nhau lại đến núi Khâu vai tìm gặp nhau để giãi bày tâm sự.