Chẳng cần ai gieo hạt, chẳng cần bàn tay người chăm sóc, cứ đến cuối tháng 10 trong tiết đông chợt đến, những cây bạc hà lại vươn mình tỉnh giấc sau những chuỗi ngày ngủ say trong lòng đất mẹ để uống những giọt sương lạnh sớm mai rồi tắm mình trong cái nắng, cái gió của đất trời cao nguyên để trổ ra những bông hoa tím trắng, mời gọi bầy ong về tụ hội, làm nên những giọt mật thơm cho đời.

Đến cao nguyên vào những ngày này, lần nào cũng vậy, sau những phút giây mê mải, đắm say trong sắc hồng mộng mị của tam giác mạch, tôi lại tìm về với sắc tím của những bông bạc hà đang lặng lẽ khoe sắc trên những sườn núi đá tai mèo lớm chởm vẫn còn vương lại những gốc ngô. Và cũng chính từ những gốc ngô đó, bạc hà vươn mình thức giấc để điểm tô cho sắc màu cao nguyên đá vơi bớt đi cái lạnh se sắt đang dần bao thủ suốt mấy tháng trời nơi đây. Hoa bạc hà có màu tím trắng, hình dáng giống đuôi con chồn, xung quanh treo hàng nghìn cái chuông nhỏ. Hương hoa thơm quyến rũ, dụ các đàn ong ở khắp nơi tìm về lấy mật. Hoa bạc hà nở rộ trong khoảng 2 tháng, từ cuối tháng 10 dương lịch, mà lại thay chỉ có ở vùng cao nguyên đá Đồng Văn, Hà Giang mới có. Phải chăng tạo hóa đã rất công bằng khi ban tặng cho vùng đất chỉ toàn đá là đá này loài hoa ấy. Với địa hình và khí hậu khắc nghiệt, mùa đông nơi đây, người dân không trồng cấy được các loại cây lương thực mà chỉ trồng được một số ít loại rau. Do đó đời sống của người dân còn gặp nhiều khó khăn. Nhưng với bản tính cần cù, siêng năng, bà con nơi đây đã biết khai thác giá trị của loài hoa bạc hà để nuôi ong lấy mật, tạo nên thương hiệu mật ong bạc hà nổi tiếng, từng bước thay đổi cuộc sống.

Mật ong bạc hà có màu vàng chanh. Khi thưởng thức có mùi thơm đặc trưng riêng, vị ngọt dịu mát và sánh đặc. Vì thế, nhiều người cho đây là thứ mật thơm ngon hơn tất thảy những loại mật ong khác. Đặc biệt, nó không gây nóng như các loại mật ong từ hoa nhãn, hoa vải. Đã từ lâu người Hà Giang truyền tụng những đặc tính của mật ong bạc hà. Ngoài tác dụng bồi bổ sức khỏe, nó còn có công dụng chữa các bệnh đường hô hấp, tiêu hóa. Mới đây, người ta còn phát hiện thêm tính năng giảm béo phì, hồi hộp, có tác dụng sát trùng và chữa bỏng rất hiệu quả. Đối với phụ nữ, mật ong bạc hà còn làm giảm nếp nhăn, làm mềm da, cho da dẻ hồng hào. Bằng ấy công dụng cho thấy mật ong bạc hà quả là vị thuốc quý mà mẹ thiên nhiên đã ban tặng.

Còn gì bằng mỗi sớm mai thức dậy, trong cái lạnh se sắt cuả mùa đông được thưởng một cốc nước ấm pha với những giọt mật ong bạc hà vàng sánh, thơm mùi hương của đất trời cao nguyên, lòng ta bỗng như ấm nóng, trẻ lại, thầm cảm ơn mảnh đất và con người nơi đây biết nhường nào!...