Qua quá trình khảo sát, Phó giáo sư, Tiến sĩ khoa học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam Vũ Cao Minh cho biết: Mê Cung Đá được phát hiện là điểm mới của Công viên địa chất Toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn trải qua các giai đoạn phát triển của vỏ trái đất từ đại cổ sinh, đại trung sinh đến đại tân sinh có niên đại khoảng 400 đến 600 triệu năm, tất nhiên quần thể Mê Cung Đá cũng không nằm ngoài quy luật đó. Với những cọc đá vôi hàng trăm triệu năm tuổi bị mưa gió bào mòn thành những chiếc gai sắc nhọn đâm thẳng lên trời. Có những cột đá đứng thẳng và nhọn hoắt như những mũi chông khổng lồ. Mặc dù môi trường sống khắc nghiệt nhưng đây cũng là môi trường sống của nhiều loại cây, nhiều loài động vật qua đó làm khung cảnh ở đây thêm phần hấp dẫn. Giữa Mê Cung Đá xám đầy huyền bí những cây đào mọc lên tô điểm cho khung cảnh nơi đây một màu sắc độc đáo, những cột đá hình thù khác nhau, đa dạng, phong phú có dạng vừa và nhỏ, các chóp đá muôn hình tạo nên khung cảnh vô cùng đặc biệt.
Với kiến tạo độc đáo về mặt địa chất, diện mạo Mê Cung Đá không chỉ được xem là một kiệt tác của thiên nhiên ban tặng mà nơi đây còn gắn liền với câu chuyện tình yêu huyền thoại giữa Chàng Ba và Nàng Út nguồn cội của phiên “Chợ tình” có một không hai trên miền cực Bắc. Chàng Ba là người dân tộc Nùng khôi ngô, tuấn tú nhà ở xã Khâu Vai. Nàng Út là con của tộc trưởng người Giấy. Hai người yêu nhau nhưng gia đình Nàng Út không đồng ý vì khác dân tộc, không cùng phong tục tập quán. Chàng Ba và Nàng Út cùng nhau trốn lên hang núi Khâu Vai để sống, vì thế giữa hai dòng tộc đã xảy ra xô xát. Thấy cảnh máu chảy giữa hai họ vì mối duyên tình của mình nên Chàng Ba và Nàng Út quyết chia tay nhau, hẹn thề kiếp sau sẽ thành vợ thành chồng. Ngày họ chia tay nhau là ngày 27.3 âm lịch nên người dân đã lấy ngày đấy làm ngày họp chợ.
Toàn cảnh Mê Cung Đá
Đến với Mê Cung Đá, du khách sẽ được tham quan quần thể đá, các hang đá, hốc đá. Nằm trong khuôn khổ Lễ hội Chợ tình Khâu Vai năm 2018 sẽ diễn ra các hoạt động của Chợ tình tại khu vực Mê cung đá như: thi chim Họa Mi hót; thi rót nước, địu nước, tung còn; trải nghiệm Lễ hội cầu an của dân tộc Lô Lô; trưng bày, giới thiệu các sản phẩm truyền thống; các nghề truyền thống; các món ăn địa phương say đắm hương vị của vùng cao nguyên cực Bắc…
